Къутунхъар

Википедиядихъай
(Къутунхъ-кай рахкъурнава )
Урусатдин пайдах Хуьр
Къутунхъар
урусГдынк
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Дагъустан
Муниципал район
Хуьруьнсовет
Бине кьунва
Статус
хуьруьн статус 1839 йисуз къачунва
АПдин кьакьанвал
1760 м
Агьалияр
400 кас (2010)
Миллетар
Динар
Чпи-чпиз гузвай тӀвар
къутунхъжуь
Сятдин чӀул
Телефондин код
+7 87263
Почтунин индекс
368730
Автомобилдин код
05
Код ОКАТО
82 206 805 002
Хуьруьн шикилар
Космосдай акунар
Къутунхъар (Дагъустан)
Магьачкъала
Ахцегь
Къутунхъар
Къутунхъар (Ахцегь район)
Ахцегь
Къутунхъар

Къутунхъар (урусГдынк) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай кьакьан сувун хуьр. «Ахцегьрин» хуьруьнсоветдик акатзава.

География[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Хуьр Ахцегь райондин кефер пата, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 8 км яргъал, Гельмец-Ахцегь цӀиргъинин кеферпатан гуьнедал ала. Къутунхърай агъада авай КьакӀар, Калук, Луткун, Хуьруьг, Цуругъ хуьрер акваз жеда.

Хуьруьн кьилихъ Несен-пел сув (1870 м) хкаж жезва. Къутунхърилай рагъакӀидай пата, тамари кӀевнай ва гзаф булахарни чешмеяр авай, чкадин эгьлийри Мисув лугьудай сув ава. Хуьрелай рагъэкъечӀдай пата Югъвал мигьий лугьудай мублагь суван чка ава. Адетдалди и чилерал техилдин магьсулар цазвайди я.

Хуьре ва адан къваларив гвай чкаяр:

  • Булахар: Ужан, Верхьер, Кьулаж, КӀанажв, ЛуьртӀуь, Яргъар, Къайи ятарин булах, ШайтӀан булах.
  • ТӀебиатдин сергьятар: ЧӀуру хуьр, Сув, Мигьий.
  • КӀамар: ЧӀехи кӀам, ШайтӀан кӀам, Къулух кӀам, Эрех кӀам, ЖуртӀаман кӀам, Верхер кӀам. Ва гьакӀни суван кӀукӀ — ЧӀутӀар кӀукӀ.

Тарих[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

XIX виш йисуз Къутунхъар вири Самур округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпара наибвалдиз талукь тир. КьакӀар хуьруьхъ галаз КьакӀарин хуьруьнжемятдик акатзавай.

Къутунхъ райондин виридалайни дегь хуьрерикай я, 2005 йисуз ина хуьруьн 1000 йис тамам хьайи вахт къейднай.

Агьалияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Йисариз килигна Къутунхърин агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис 1886 2002 2010
Агьалияр 364 [1] 266 [2] 400 [3]

2010 йисан агьалияр сиягьриз къачунин нетижариз килигна хуьре 400 касди уьмуьр ийизвай. Вири лезгияр, суни-мусурманар я.

Вишелай пара Къутунхъвийри хуьруьн сергьятрилай анихъ уьмуьр ийизва.

Инфраструктура[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Муниципалитетдин умуми чирвилерин мектеб ва мискӀин кӀвалахзава.

Хуьруьнвийрин кеспияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Агьалийрин асул кеспи малдарвал, гъилелди ли расун ва кавалар гьасил авун я.

ТӀвар-ван авай ксар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

ЭлячӀунар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]