Гьумбет район

Гьумьбет район
	Герб
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Администрациядин юкь	Мехельта
Къенепатан паюнар	15 муниципалитетар акатзава
Райондин кьил	Мегьамедалиев Мегьамедали Абасович
Бине кьунва	1928 йисан 22 ноябрь
Майдан	730 км²
Агьалияр	↗ 22 388 кас (2015)
Миллетар	аварар
Динар	суни - мусурманар
Сятдин чӀул	UTC+4
Телефондин код	+7 87272
Автомобилдин код	05
Код ОКТМО	82615000

Гьумбет район (урус. Гумбетовский район, авар. Бакълъул мухъ) — Урусат Федерациядин Дагъустан республикада авай муниципалитетдин район.

Администрациядин юкь — Мехельта хуьр я.

География[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Район Дагъустан Республикадин юкьван пата ала. Гьумьбет район Къазбек, Буйнакск, Унцукул, Хунзах ва Ботлих районрихъ галаз са сергьятра ава. Кефер патай Чечня Республикадихъ галазни сергьятарзава.

Райондин чилерин майдан — 730 км² я.

Тарих[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

ДагЦИК-ан 22.11.1928 тарихдин 4-й сессиядин къарардалди, виликан Анди округдин чилерал, Ботлих кантондиз талукь тир Гьумьбет подкантон арадал гъанвай. ВЦИК-ан 25.12.1930 тарихдин къарардалди, подкантон райондиз элкъуьрнай. 1963 йисуз район терг авуна адан чилер Къазбек ва Ботлих хуьруьн районрихъ гилигнай. ПВС РСФСР-дин 12.01.1965 тарихдин къарардалди, район виликан сергьятра гуьнгуьна кухтунвай.

Агьалияр[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Йисариз килигна Гьумьбет райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис	2002	2011	2012	2013	2014	2015
Агьалияр	18 177 ^[1]	↗ 22 051 ^[2]	↗ 22 082 ^[3]	↗ 22 143 ^[4]	↗ 22 273 ^[5]	↗ 22 388 ^[6]

2010 йисан Вири Урусатдин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматриз килигна, Гьумьбет райондин миллетрин сиягь ^[7]:

Халкь	Кьадар, кас	Пай вири агьалидикай, %
аварар	21 746	98,6 %
муькуьбур	300	1,4 %
вири санал	22 046	100,00 %

Администрациядин паюнар[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Райондик 15 муниципалитетдин образование (хуьруьнсовет) акатзава ^[8].

Гьумьбет райондин хуьруьнсоветар ва абурук акатзавай хуьрер, (къалин шрифтдив администрациярин юкьвар къалурнава);

«Арадирих» хуьруьнсовет — Кьулан Арадирих, Вини Арадирих, Агъа Арадирих
«Аргвани» хуьруьнсовет — Аргвани, ЦIийи Аргвани, Нанибика
«Вини Инхо» хуьруьнсовет — Вини Инхо
«Гадари» хуьруьнсовет — Гадари
«Данух» хуьруьнсовет — Данух, ЦIийи Данух
«Игали» хуьруьнсовет — Игали, Кунзах, Тантари, Цанатль
«Ингиши» хуьруьнсовет — Ингиши
«Килятль» хуьруьнсовет — Килятль
«Мехельта» хуьруьнсовет — Мехельта, Старый Сивух, Нарыш
«Агъа Инхо» хуьруьнсовет — Агъа Инхо
«Тлярата» хуьруьнсовет — Тлярата
«Цилитль» хуьруьнсовет — Цилитль, Цияб-Цилитли
«Чирката» хуьруьнсовет — Чирката
«Читль» хуьруьнсовет — Читль
«Цунди-Шабдух» хуьруьнсовет — Шабдух, Ичичали, Цунди

Экономика[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Районда 11 колхозар, 270 лежбервилинни-фермеррин майишатар ва 653 кьилдин майишатар ава. 18 гъвечIи бизнесдин кеспиятар, Чирката хуьруьн консерврин завод, типография, 11 хьракхана (пекарня) ва са дараматар эцигдай предприятие кIвалахзава.

Баянар[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

ЭлячIунар[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

[1] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2002 г.

[2] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2011 г.

[3] 35. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2012 г.

[4] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 г.

[5] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 г.

[6] 33. Численность постоянного населения Республики Дагестан по муниципальным образованиям на 1 января 2015 г.

[7] Дагъустандин миллетрин состав. 2010

[8] ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ДАГЕСТАН ОТ 13.01.2005 N6 О СТАТУСЕ И ГРАНИЦАХ МУНИЦИПАЛЬНЫХ ОБРАЗОВАНИЙ РЕСПУБЛИКИ ДАГЕСТАН

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Гьумьбет райондин агьалийрин пунктар
Администрациядин юкь	Мехельта
Хуьрер	Аймаки · Кьулан Арадирих · Вини Арадирих · Агъа Арадирих · Аргвани · ЦIийи Аргвани · Нанибика · Вини Инхо · Гадари · Данух · ЦIийи Данух · Игали · Кунзах · Тантари · Цанатль · Ингиши · Килятль · Мехельта · Старый Сивух · Нарыш · Агъа Инхо · Тлярата · Цилитль · Цияб-Цилитли · Чирката · Читль · Шабдух · Ичичали · Цунди
Хуьруьнсоветар	«Арадирих» · «Аргвани» · «Вини Инхо» · «Гадари» · «Данух» · «Игали» · «Ингиши» · «Килятль» · «Мехельта» · «Агъа Инхо» · «Тлярата» · «Цилитль» · «Чирката» · «Читль» · «Цунди-Шабдух»

Дагъустан
	Кьилин шегьер: Магьачкъала
	Шегьерар: Буйнакск · Дагъустандин ЦIаяр · Избербаш · Каспийск · Кизилюрт · Кизляр · Кьвевар · Хасавюрт · Кьибле-Сухокумск
	Администрациядин паюнар:
	Районар: Агъул · Акуша · Ахвах · Ахцегь · Бабаюрт · Бежта · Ботлих · Буйнакск · Гергебиль · Гуниб · Гьумбет · Дахада · Дербент · Докъузпара · Кизилюрт · Кизляр · Кули · Кумторкъала · Къазбек · Къайтагъ · Къарабудахкент · Къаякент · Кьурагь · Лак · Леваши · Мегьарамдхуьруьн · Нугъай · Рутул · Сергокъала · СтIал Сулейман · Табасаран · Тарумовка · Тлярата · Унцукул · Хасавюрт · Хив · Хунзах · Цунта · ЦIийи Лак · ЦIумада · ЧIарода · Шамил
	Макъалаяр: География • Герб • Гимн • Тарих • Агьалияр • Административ паюнар • ТIаратI