Къазбек район
Муниципалитетдин район
 Дагъустандин картадал Къазбек район
|
Къазбек район (урус. Казбековский район, авар. НахъбакI мухъ) — Урусат Федерациядин Дагъустан республикада авай муниципалитетдин район.
Администрациядин юкь — Дылым хуьр я.
География[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Район Дагъустан Республикадин рагъакIидай пата, Чечнядихъ галаз сергьятдал ала. Къазбек район Гьумбет, Буйнакск, Кизилюрт, Хасавюрт ва ЦIийи Лак районрихъ галаз са сергьятра ава.
Райондин чилерин майдан — 560 км² я.
Тарих[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
1928 йисан 22 ноябрьдиз ЦИК ДАССР-дин 6-й кIватIалдин 4-й сессияда республика районриз паюнин цIийи проект кьабулнай. Адав кьурвал, виликан Хасавюрт округдин Къазбек участокдикай Къазбек подкантон арадал гъанвай. ЦIийи подкантон Хасавюрт кантондин гъилик квай. ВЦИК-ан 25.12.1930 тарихди къарардалди, администрациядин юкь Дылым хуьр тайин авуна Къазбек район арадал гъанвай.
1944 йисуз Аух районда авай чеченар депортация авурдалай кьулухъ Къазбек райондин составдик кьве чечен хуьрер акатнай: Юрт-Аух ва Акташ-Аух хуьрер, гуьгъуьнлай и хуьрериз аварар куьчарна абурун тIварар масакIа хъувуна Калининаул ва Ленинаул эцигнай.
Агьалияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Йисариз килигна Къазбек райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика:
| Йис | 2002 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| Агьалияр | 33 140 [1] | ↗ 43 253 [2] | ↗ 43 603 [3] | ↗ 44 327 [4] | ↗ 44 991 [5] | ↗ 45 772 [6] |
2002 йисан Вири Урусатдин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматриз килигна, Къазбек райондин миллетрин сиягь [7]:
| Халкь | Кьадар, кас |
Пай вири агьалидикай, % |
|---|---|---|
| аварар | 29 164 | 88,00 % |
| чеченар | 3 834 | 11,57 % |
| урусар | 36 | 0,11 % |
| къумукьар | 32 | 0,10 % |
| муькуьбур | 50 | 0,70 % |
| вири санлай | 33 140 | 100,00 % |
Администрациядин паюнар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Райондик 12 муниципалитетдин образование (хуьруьнсовет) акатзава, абурукай 11 хуьруьнсоветар ва 1 шегьервилин посёлок я [8].
Къазбек райондин хуьруьнсоветар ва абурук акатзавай хуьрер, (къалин шрифтдив администрациярин юкьвар къалурнава);
- «Алмак» хуьруьнсовет — Алмак
- «Артлух» хуьруьнсовет — Артлух, Ахтачикан, Иманалиросо, Ахсу ва ЦIийи-Артлух
- «Буртунай» хуьруьнсовет — Буртунай
- «Гертма» хуьруьнсовет — Гертма
- «Гостала» хуьруьнсовет — Гостала
- «Гуни» хуьруьнсовет — Гуни
- «Дылым» хуьруьнсовет — Дылым
- «Инчха» хуьруьнсовет — Инчха
- «Калининаул» хуьруьнсовет — Калининаул
- «Ленинаул» хуьруьнсовет — Ленинаул
- «Хубар» хуьруьнсовет — Хубар, Иха
- Дубки посёлок
Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
- ↑ 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2002 г.
- ↑ 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2011 г.
- ↑ 35. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2012 г.
- ↑ 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 г.
- ↑ 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 г.
- ↑ 33. Численность постоянного населения Республики Дагестан по муниципальным образованиям на 1 января 2015 г.
- ↑ Дагъустандин миллетрин состав. 2002
- ↑ Закон Республики Дагестан от 13.01.2005 № 6 «О статусе и границах муниципальных образований Республики Дагестан»
ЭлячIунар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
- Дагъустан Республикадин президентдин сайтуна Къазбек райондикай малуматар
- Къазбек райондин официал сайт
- Къазбек райондин шикилар
| Къазбек райондин агьалийрин пунктар | ||
|---|---|---|
| Администрациядин юкь |
| |
| Посёлок |
| |
| Хуьрер |
Алмак • Артлух • Ахтачикан • Иманалиросо • Ахсу • Буртунай • Гертма • Гостала • Гуни • Инчха • Калининаул • Ленинаул • Хубар • Иха | |
| Кутанар |
Красный Октябрь • Львовское №6 • ЦIийи-Артлух • ЦIийи Туршунай • совхоз Дылымский • Уч-Тюбе • Хамзаюрт | |
| Хуьруьнсоветар |
«Алмак» • «Артлух» • «Буртунай» • «Гертма» • «Гостала» • «Гуни» • «Дылым» • «Инчха» • «Калининаул» «Ленинаул» • «Хубар» | |
| Гадарнавай хуьрер | Халатала | |
| Дагъустан | |||
|---|---|---|---|
 | Кьилин шегьер: Магьачкъала |  | |
|
Шегьерар: Буйнакск · Дагъустандин ЦIаяр · Избербаш · Каспийск · Кизилюрт · Кизляр · Кьвевар · Хасавюрт · Кьибле-Сухокумск | |||
|
Администрациядин паюнар: | |||
|
Районар: Агъул · Акуша · Ахвах · Ахцегь · Бабаюрт · Бежта · Ботлих · Буйнакск · Гергебиль · Гуниб · Гьумбет · Дахада · Дербент · Докъузпара · Кизилюрт · Кизляр · Кули · Кумторкъала · Къазбек · Къайтагъ · Къарабудахкент · Къаякент · Кьурагь · Лак · Леваши · Мегьарамдхуьруьн · Нугъай · Рутул · Сергокъала · СтIал Сулейман · Табасаран · Тарумовка · Тлярата · Унцукул · Хасавюрт · Хив · Хунзах · Цунта · ЦIийи Лак · ЦIумада · ЧIарода · Шамил | |||
| Макъалаяр: География • Герб • Гимн • Тарих • Агьалияр • Административ паюнар • ТIаратI | |||