Къазбек район

Къазбек район
	Герб
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Администрациядин юкь	Дылым
Къенепатан паюнар	12 муниципалитетар акатзава
Райондин кьил	Махачев Абдула Нухиевич
Бине кьунва	1928 йисан 22 ноябрь
Майдан	560 км²
Агьалияр	↗ 45 772 кас (2015)
Миллетар	аварар, чеченар
Динар	суни - мусурманар
Сятдин чӀул	UTC+4
Телефондин код	+7 87269
Автомобилдин код	05
Код ОКТМО	82622000
Официал сайт	http://kazbekovskiy.ru/

Къазбек район (урус. Казбековский район, авар. НахъбакI мухъ) — Урусат Федерациядин Дагъустан республикада авай муниципалитетдин район.

Администрациядин юкь — Дылым хуьр я.

География[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Район Дагъустан Республикадин рагъакIидай пата, Чечнядихъ галаз сергьятдал ала. Къазбек район Гьумбет, Буйнакск, Кизилюрт, Хасавюрт ва ЦIийи Лак районрихъ галаз са сергьятра ава.

Райондин чилерин майдан — 560 км² я.

Тарих[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

1928 йисан 22 ноябрьдиз ЦИК ДАССР-дин 6-й кIватIалдин 4-й сессияда республика районриз паюнин цIийи проект кьабулнай. Адав кьурвал, виликан Хасавюрт округдин Къазбек участокдикай Къазбек подкантон арадал гъанвай. ЦIийи подкантон Хасавюрт кантондин гъилик квай. ВЦИК-ан 25.12.1930 тарихди къарардалди, администрациядин юкь Дылым хуьр тайин авуна Къазбек район арадал гъанвай.

1944 йисуз Аух районда авай чеченар депортация авурдалай кьулухъ Къазбек райондин составдик кьве чечен хуьрер акатнай: Юрт-Аух ва Акташ-Аух хуьрер, гуьгъуьнлай и хуьрериз аварар куьчарна абурун тIварар масакIа хъувуна Калининаул ва Ленинаул эцигнай.

Агьалияр[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Йисариз килигна Къазбек райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис	2002	2011	2012	2013	2014	2015
Агьалияр	33 140 ^[1]	↗ 43 253 ^[2]	↗ 43 603 ^[3]	↗ 44 327 ^[4]	↗ 44 991 ^[5]	↗ 45 772 ^[6]

2002 йисан Вири Урусатдин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматриз килигна, Къазбек райондин миллетрин сиягь ^[7]:

Халкь	Кьадар, кас	Пай вири агьалидикай, %
аварар	29 164	88,00 %
чеченар	3 834	11,57 %
урусар	36	0,11 %
къумукьар	32	0,10 %
муькуьбур	50	0,70 %
вири санлай	33 140	100,00 %

Администрациядин паюнар[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Райондик 12 муниципалитетдин образование (хуьруьнсовет) акатзава, абурукай 11 хуьруьнсоветар ва 1 шегьервилин посёлок я ^[8].

Къазбек райондин хуьруьнсоветар ва абурук акатзавай хуьрер, (къалин шрифтдив администрациярин юкьвар къалурнава);

«Алмак» хуьруьнсовет — Алмак
«Артлух» хуьруьнсовет — Артлух, Ахтачикан, Иманалиросо, Ахсу ва ЦIийи-Артлух
«Буртунай» хуьруьнсовет — Буртунай
«Гертма» хуьруьнсовет — Гертма
«Гостала» хуьруьнсовет — Гостала
«Гуни» хуьруьнсовет — Гуни
«Дылым» хуьруьнсовет — Дылым
«Инчха» хуьруьнсовет — Инчха
«Калининаул» хуьруьнсовет — Калининаул
«Ленинаул» хуьруьнсовет — Ленинаул
«Хубар» хуьруьнсовет — Хубар, Иха
Дубки посёлок

Баянар[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

ЭлячIунар[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

[1] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2002 г.

[2] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2011 г.

[3] 35. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2012 г.

[4] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 г.

[5] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 г.

[6] 33. Численность постоянного населения Республики Дагестан по муниципальным образованиям на 1 января 2015 г.

[Даг2002-7] Дагъустандин миллетрин состав. 2002

[8] Закон Республики Дагестан от 13.01.2005 № 6 «О статусе и границах муниципальных образований Республики Дагестан»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Къазбек райондин агьалийрин пунктар
Администрациядин юкь	Дылым
Посёлок	Дубки
Хуьрер	Алмак • Артлух • Ахтачикан • Иманалиросо • Ахсу • Буртунай • Гертма • Гостала • Гуни • Инчха • Калининаул • Ленинаул • Хубар • Иха
Кутанар	Красный Октябрь • Львовское №6 • ЦIийи-Артлух • ЦIийи Туршунай • совхоз Дылымский • Уч-Тюбе • Хамзаюрт
Хуьруьнсоветар	«Алмак» • «Артлух» • «Буртунай» • «Гертма» • «Гостала» • «Гуни» • «Дылым» • «Инчха» • «Калининаул» «Ленинаул» • «Хубар»
Гадарнавай хуьрер	Халатала

Дагъустан
	Кьилин шегьер: Магьачкъала
	Шегьерар: Буйнакск · Дагъустандин ЦIаяр · Избербаш · Каспийск · Кизилюрт · Кизляр · Кьвевар · Хасавюрт · Кьибле-Сухокумск
	Администрациядин паюнар:
	Районар: Агъул · Акуша · Ахвах · Ахцегь · Бабаюрт · Бежта · Ботлих · Буйнакск · Гергебиль · Гуниб · Гьумбет · Дахада · Дербент · Докъузпара · Кизилюрт · Кизляр · Кули · Кумторкъала · Къазбек · Къайтагъ · Къарабудахкент · Къаякент · Кьурагь · Лак · Леваши · Мегьарамдхуьруьн · Нугъай · Рутул · Сергокъала · СтIал Сулейман · Табасаран · Тарумовка · Тлярата · Унцукул · Хасавюрт · Хив · Хунзах · Цунта · ЦIийи Лак · ЦIумада · ЧIарода · Шамил
	Макъалаяр: География • Герб • Гимн • Тарих • Агьалияр • Административ паюнар • ТIаратI