Дербент район

Муниципалитетдин район Дербент район урус. Дербентский район Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Администрациядин юкь Кьвевар Къенепатан паюнар 29 муниципалитетар акатзава Райондин кьил Курбанов Курбан Сеидович Бине кьунва 1921 йис Майдан 822.72 км² Агьалияр ↗ 102 018 кас (2015) Миллетар азербайжанар, лезгияр, табасаранар, даргияр Динар суни, шийи - мусурманар Дербент район Дагъустандин картадал Дербент район Сятдин чӀул UTC+4 Телефондин код +7 87240 Автомобилдин код 05 Код ОКТМО 82620000 Официал сайт http://derbentrayon.zs9.ru/

Дербент район (урус. Дербентский район) — Урусат Федерациядин Дагъустан республикада авай муниципалитетдин район.

Администрациядин юкь — Дербент шегьер я.

География

Район Дагъустан Республикадин кьиблединни-райгъэкъечӀдай пата, Каспи гьуьлуьн къерехдал ала. Дербент район Табасаран, Мегьарамдхуьруьн, СтӀал Сулейман, Къайтагъ ва Къайтагъ районрихъ галаз са сергьятра ава. Райондин райгъэкъечӀдай пад Каспи гьуьлуьн ятари кьунва.

Райондин чилерин майдан — 920 км² я.

Тарих

Дагревкоман 1921 йисан 22 июль тарихдин къарардалди, Къайтагъ-Табасаран округдин Агъа-Табасаран участокдин ва Куьре округдин Муьшкуьр участокдин чилерал Дербент район арадал гъанвай. ПВС ДАССР-дин къарардалди, район округдиз элкъуьрнай ва адан администрациядин юкь Дагъустандин ЦӀаяр посёлокдиз тухванай. 1953 йисуз район виликан составда гуьнгуьна кухтунай.

Агьалияр

Йисариз килигна Дербент райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика (Дербент шегьер квачиз):

Йис	2002	2011	2012	2013	2014	2015
Агьалияр	86 494	↗ 99 659	↗ 100 175	↗ 100 897	↗ 101 616	↗ 102 018

2002 йисан Вири Урусатдин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматриз килигна, Дербент райондин миллетрин сиягь:

Халкь	Кьадар, кас	Пай вири агьалидикай, %
азербайжанар	49 669	49,53 %
лезгияр	20 123	20,07 %
табасаранар	13 145	13,11 %
даргияр	10 389	10,36 %
агъулар	2 858	2,85 %
урусар	687	0,69 %
къумукьар	504	0,5 %
яхулар	321	0,32 %
рутулар	352	0,24 %
муькуьбур	392	0,45 %
вири санлай	86 494	100,00 %

Администрациядин паюнар

Райондик 29 муниципалитетдин образование (хуьруьнсовет) акатзава, абурукай 27 хуьруьнсоветар ва 2 шегьервилин посёлокар я.

Дербент райондин хуьруьнсоветар ва абурук акатзавай хуьрер, (къалин шрифтдив администрациярин юкьвар къалурнава);

1. «Агълаб» хуьруьнсовет — Агълаб
2. «Араблинское» хуьруьнсовет — Араблинское
3. «Берикей» хуьруьнсовет — Берикей
4. «Билиж» хуьруьнсовет — Билиж)
5. «Великент» хуьруьнсовет — Великент
6. «Гежух» хуьруьнсовет — Гежух
7. «Деличобан» хуьруьнсовет — Деличобан
8. «Жалгъан» хуьруьнсовет — Жалгъан
9. «Жемикент» хуьруьнсовет — Жемикент
10. «Зидьян-Къазмайрин» хуьруьнсовет — Зидьян-Къазмаяр, Зидьян
11. «Къеле» хуьруьнсовет — Къеле
12. «ЛукӀар» хуьруьнсовет — ЛукӀар
13. «Митаги» хуьруьнсовет — Митаги
14. «Митаги-Къазмайрин» хуьруьнсовет — Митаги-Къазмаяр
15. «Мугарты» хуьруьнсовет — Мугарты
16. «Музаим» хуьруьнсовет — Музаим
17. «Нюгди» хуьруьнсовет — Нюгди
18. «Падар» хуьруьнсовет — Падар
19. «Первомайский» хуьруьнсовет — Имени Мичурина, Рыбзавод-51, Андреевка, Юный Пахарь
20. «Рубас» хуьруьнсовет — Рубас, Коммуна
21. «Рукель» хуьруьнсовет — Рукель
22. «Сабнова» хуьруьнсовет — Сабнова
23. «Салик» хуьруьнсовет — Салик
24. «Уллутеркеме» хуьруьнсовет — Уллутеркеме
25. «Татляр» хуьруьнсовет — Татляр, Къарадагълы
26. «Хазар» хуьруьнсовет — Хазар, Вавилово, Агъа Жалгъан, Дуьзлер
27. «Чинар» хуьруьнсовет — Чинар, Бильгади

Тарихдин метлеб авай чкаяр

• Пак Григорисан клиса (Нюгди хуьр)

ЭлячӀунар

• Дагъустан Республикадин президентдин сайтуна Дербент райондикай малуматар Архивация 12 июнь 2013 йисан.
• Дербент райондин официал сайт